Vẹo vách ngăn, chấn thương mũi.

1. Vẹo vách ngăn mũi là gì?

Mũi của chúng ta được chia ra thành 2 bên, ngăn cách nhau bởi một “tấm vách” gọi là vách ngăn mũi. Vách ngăn này được cấu tạo từ một phần xương ở phía sau và một phần sụn ở phía trước. Vẹo vách ngăn mũi là khi vách ngăn bị cong vẹo sang một bên làm cho 1 bên khoang mũi nhỏ hơn bên còn lại, dẫn đến những rối loạn trong quá trình hít thở. Vẹo vách ngăn mũi được phân thành nhiều dạng:

• Vẹo đơn thuần: Vẹo theo hình chữ C, vách ngăn chỉ vẹo qua một bên (bên trái hoặc bên phải).
• Vẹo hình chữ S: Vẹo vách ngăn mũi phức tạp, vừa có thể bị vẹo sang trái, vừa có thể vẹo sang phải.

• Gai hoặc mào vách ngăn mũi: Hiện tượng thường gặp ở phần tiếp giáp của xương và sụn vách ngăn. Gai hoặc mào vách ngăn mũi có thể chạm đến niêm mạc mũi gây chảy máu và gây đau nhức dữ dội cho người bệnh.

2. Nguyên nhân vẹo vách ngăn mũi

Trên thực tế có rất nhiều nguyên nhân có khả năng gây ra vẹo vách ngăn mũi. Trong đó phải kể đến các nguyên nhân như:

• Nguyên nhân bẩm sinh: một số trường hợp vẹo vách ngăn mũi xảy ra trong suốt quá trình phát triển bào thai và dễ dàng nhận ra ngay sau khi em bé được sinh ra đời.
• Chấn thương vùng mũi: Hậu quả của chấn thương vào vùng mũi có thể làm cho vách ngăn bị vẹo sang một bên. Đối với trẻ nhỏ có thể là do một sang chấn trong quá trình chuyển dạ của người mẹ. Với trẻ lớn và người lớn có thể là do tai nạn sinh hoạt, tai nạn giao thông hay do tình trạng bạo lực... gây tác động cơ học vào vùng mặt, mũi dẫn đến vẹo vách ngăn. Những người chơi thể thao đòi hỏi độ tương tác cao hoặc những lái xe không thắt dây an toàn rất dễ bị vẹo vách ngăn do chấn thương.
• Quá trình lão hóa: Sự lão hóa bình thường của cơ thể người cũng có thể làm thay đổi cấu trúc của mũi và vách ngăn mũi bị vẹo sang một bên theo thời gian dài.
• Viêm mạn tính vùng mũi, viêm mũi dị ứng, viêm xoang: Động tác quẹt mũi thường xuyên do viêm có thể làm thay đổi cấu trúc vách ngăn, dẫn tới tình trạng vẹo vách ngăn mũi.

3. Nhận biết vẹo vách ngăn mũi

Bạn có thể nhận biết chứng vẹo vách ngăn mũi nhờ các triệu chứng sau đây:

• Nghẹt mũi: Có rất nhiều người bị vẹo vách ngăn nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào cả. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp vẹo vách ngăn vẹo vách ngăn gây nghẹt mũi 1 hoặc cả 2 bên mũi một cách thường xuyên làm cho bệnh nhân khó thở kể cả khi không bị viêm mũi. Nghẹt mũi có thể trầm trọng hơn khi mắc kèm các viêm đường hô hấp như cảm thường, cảm cúm hoặc dị ứng với những tác nhân đường thở...

• Chảy máu mũi: Do bề mặt vách ngăn mũi rất mỏng nhưng lại chính là nơi tập trung của nhiều mạch máu nhỏ, mạch máu ở vị trí khá nông nên khi vách ngăn bị vẹo, bề mặt vách ngăn trở nên khô hơn làm gia tăng nguy cơ chảy máu mũi.
• Đau vùng mặt: Vẹo vách ngăn nặng gây tắc nghẽn một bên mũi dẫn đến cảm giác đau hay tức nặng nửa bên mặt cùng bên với nghẹt mũi.
• Thở ồn ào khi ngủ: Do ống mũi một bên bị hẹp, không khí đi qua sẽ gây ra tiếng ồn ào, đặc biệt là khi ngủ, thường gặp ở trẻ nhỏ hơn là người lớn.
• Xu hướng nằm nghiêng khi ngủ: Do 1 bên mũi bị hẹp nên một số người có xu hướng chỉ nằm nghiêng để thở dễ dàng hơn.
• Chu kỳ mũi: Sự luân phiên tắc nghẽn giữa 2 bên mũi, khi bên mũi này bị tắc do ứ máu ở cuốn mũi thì mũi bên kia lại thông thoáng. Biểu hiện này rất khó nhận ra nhưng nếu bệnh nhân cảm nhận rõ ràng chu kỳ mũi thì đây là một hiện tượng bất thường.
• Nhức một nửa đầu, nhức hốc mắt: Có thể nhức bên phải hay bên trái tùy theo bị vẹo vách ngăn mũi bên nào hoặc có thể nhức cả 2 bên. Dù nhức đầu không dữ dội nhưng lại âm ỉ, dai dẳng khiến người bệnh rất khó chịu. Nhức đầu tăng khi trời nắng gắt hoặc trời quá lạnh hay nhức nhiều hơn ở phụ nữ trong những ngày có kinh nguyệt, làm cho người bệnh hay bực bội, cáu gắt...

4. Điều trị vẹo vách ngăn mũi

Việc điều trị nội khoa bằng thuốc với chứng vẹo vách ngăn thường chỉ là điều trị những triệu chứng do vách ngăn bị vẹo gây nên (thuốc chống nghẹt mũi, thuốc chống ứng, corticoid...).

Do vẹo vách ngăn là sự biến đổi cấu trúc thực thể nên việc điều trị nội khoa khó có thể hết được. Tất cả các thuốc kể trên chỉ có tác dụng giảm nghẹt mũi do giảm phù nề niêm mạc mũi nhưng không làm thay đổi cấu trúc vách ngăn mũi. Trường hợp vẹo vách ngăn ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống như: Gây nghẹt mũi, đau đầu, viêm xoang, là điểm kích thích gây viêm mũi dị ứng để có chỉ định phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn.